Frans van der Reep

Talent 2.0,  Wie het kanaal heeft, heeft de macht.

Oproep om de werkelijke maatschappelijke uitdagingen te blijven benoemen, deze agenda te occupy’en en concrete bijdragen te formuleren als ode aan de nieuwe wereld met zijn vele nieuwe mogelijkheden!

Hans Keilson overleed in mei 2011. Het kan gek  lopen en ik gebruik Hans Keilson even als metafoor.  Nog geen twee jaar geleden was een kort artikel in de New York Times genoeg om deze schrijver en psychiater te herontdekken en opnieuw te agenderen in Nederland nadat er pakweg 60 jaar niets met zijn boeken gebeurd was. De complete schrijvers- en uitgever scene had hem gedurende  60 jaar ‘even gemist’. Nederlandse media  hadden de euvele moed te spreken van een ‘late doorbraak’. Eén zin in de NYT was genoeg om het circus in beweging te zetten.

Wat is dat toch voor een sociaal mechanisme dat aan de ene kant grote talenten niet gezien worden en dat je aan de andere kant door een welgerichte scheet wereldberoemd kan worden via Youtube. Dat je via die scheet met een beetje geluk financieel helemaal binnen kunt lopen terwijl je 30 jaar als mantelzorger in stilte nog geen dank je wel krijgt. Ik vind dat een merkwaardige opvatting over wat waarde heeft.

Joshua Bell, een ‘doorgebroken’ internationaal befaamd musicus die met gemak Carnegie Hall vol krijgt mocht het beleven dat iedereen hem voorbijliep toen hij ‘s ochtends in een metrostation speelde. ‘Context drives meaning’ krijgt zo toch wel  heel concreet gestalte.

Hoe komt het toch dat je ook in de kwaliteitsmedia vaker artikelen van of over beroemde buitenlanders aantreft en dat dan enige dagen later via de rubriek ‘ingezonden’ blijkt dat een anonieme mede-lezer veel beter op de hoogte is en een veel scherper en evenwichtiger oordeel heeft.  Informatie waar de kwaliteitsmedia vervolgens niets mee doen. En dat ‘wetenschappers’ steeds meer het gedrag van BN’ers lijken te kopiëren, en dus soms ontsporen, met hun seminars en tijdschriften waarin ze elkaar uitnodigen, en ‘kwaliteitsmedia’ steeds meer als een soort Wehkamp gids het ecosysteem aanvullen: wie het kanaal heeft, heeft de macht.

Natuurlijk zou het zo maar kunnen zijn dat velen van ons te onzeker zijn om een eigen mening te durven hebben. Fan zijn van een ‘bekende schrijver’  of van de componist ‘J.S. Bach’ met zijn Mattheus Passion lijkt een goede strategie om maatschappelijk geen brokken te maken. Die mening is maatschappelijk risicoloos.  Sociaal wenselijke, ‘established’,  meningen, de maatschappelijke  canon,  vormen een soort vesting, en soms een zwart gat, waar we maar met moeite uitblijven, en kennelijk tegen betaling van een prijs.

Er is moed voor nodig om een beroemd iemand ‘af te vallen’, je ‘kaarten’ op een onbekend iemand te zetten en trouw aan jezelf te blijven.  Vaclav Havel maakte niet voor niets zo’n indruk. Nobelprijs winnaar voor de scheikunde, Daniel Shechtman  heeft ook lang moeten wachten, nadat hij eerst zijn universiteit was uitgegooid als een  Israëlische Buikhuisen. De wetenschap 1.0 selecteert sowieso niet op visionairs zoals we van Thomas Kuhn hebben geleerd. In ‘peer reviewed’ tijdschriften zijn referenties erg belangrijk. Voor een werkelijk nieuw inzicht zijn er geen referenties. Een nieuwe visie is daarom bijna altijd eerst  een poosje ‘onwetenschappelijk’.

Iets nieuws is een niet eerder gezien verband tussen op zich bekende elementen. Iets nieuws vind je dus door veel zaken die voorheen niets met elkaar te maken hadden bij elkaar te brengen (De Bono). Soms moeten we daarvoor ons mentale model veranderen (alles wat we geleerd hebben) en dat lijkt nu aan de orde. Onze producten en diensten maken ons niet meer gelukkig en onze instituties voorzien niet meer in de behoeften van hen die ze dienen. Misschien moeten we eens naar anderen luisteren.

Waarom kom ik nu met deze column over dit onderwerp en dan nog wel als blog op Dutch Cowboys?  Mijn visie: we leven in een snelle complexe onoverzichtelijke globaliserende wereld zonder centraal gedeeld referentiepunt en met weinig orkestrerende capaciteiten en wij zijn met z’n allen onderdeel van dat vraagstuk. Ik denk dat we de komende 10 jaar de mensen die echt iets te melden hebben heel hard nodig hebben in de tijden die er denk ik aan komen.  Mensen die op basis van een vaardigheid, kennis, wijsheid  en inzicht er toe doen. Schreeuwlelijken en scheten-laters aan de kant graag.  Laten we hopen dat we als samenleving de weg blijvend weten te vinden naar supporters.

Bij het begin van 2012 hoop ik dat u en ik zich bewust zijn van deze verantwoordelijkheid en vanuit dit besef de werkelijke maatschappelijke uitdagingen blijven benoemen, deze agenda occupy’en en concrete bijdragen formuleren als een ode aan de nieuwe wereld met zijn vele nieuwe mogelijkheden!

Wie het kanaal heeft, heeft de macht. Use it and use it with integrity.